4 zintuiglijke spelletjes om de neurale netwerken te stimuleren

Zintuiglijk spel associëren we vaak met hele jonge kindjes die de wereld pas net beginnen te verkennen, maar ook wat oudere kinderen – vooral rond de leeftijd van twee – kunnen hier nog veel van leren (en genieten!).

Wanneer kinderen de zintuigen gebruiken tijdens het spelen, gebruiken ze hun lichaam en hoofd zo dat er belangrijke neurale netwerken gebouwd worden. Het kind doet iets, en zijn omgeving reageert daarop, waardoor er nieuwe verbindingen en associaties gelegd worden. We hebben allemaal feedback nodig om te kunnen groeien, en dat geldt nog meer voor jonge kinderen.

Deze activiteiten zijn vooral geschikt voor buiten, maar je kunt ze (met wat aanpassingen) ook binnen doen. De één kan beter tegen een knoeiboel dan de ander, dus gebruik gerust een duikbril, schort, of handschoenen als dat voor jou prettiger is.

4 zintuiglijke spelletjes voor peuters

Verven met je voeten

Bij zintuiglijk spel denk je waarschijnlijk eerder aan de handen, maar door ook andere lichaamsdelen bij het spel te betrekken, leert je kind iets wat ook wel ‘proprioceptie’ wordt genoemd. Dit betekent dat hij zich bewust wordt van zijn houding en bewegingen, en dat hij zijn bewegingen beter leert coördineren. Tussen de 22 en 30 maanden kunnen veel kinderen al recht omhoog springen, op hun tenen staan, en zo’n 20 tot 35 cm vooruitspringen – stuk voor stuk motorische vaardigheden die met deze activiteit gestimuleerd worden.

Zo kun je het aanpakken:

• Leg een lang vel papier op de grond (of plak losse vellen papier aan elkaar) en tape de hoeken vast of verzwaar ze bijvoorbeeld met stenen.
• Breng op het hele papier dotjes afwasbare verf (zoals temperaverf) of vingerverf aan. Gebruik verschillende kleuren, maar niet te veel verf. Kleine dotjes verf op een paar centimeter afstand van elkaar is het beste.
• Nu kan het verven beginnen! Als je kind nog niet meteen zijn voeten gebruikt, kun je het hem eerst met een vinger laten proberen. Zo kan hij eerst ontdekken hoe de verf beweegt en voelt aan zijn vinger voordat hij met zijn voeten verdergaat.
• Waarschijnlijk vindt hij het heerlijk om lekker met zijn voeten te verven, en kan hij zichzelf er uitstekend mee vermaken. Als hij toch wat sturing of ideeën nodig heeft, kun je hem de volgende dingen laten proberen: zijn voeten stevig in de verf drukken of door de verf heen en weer bewegen, van de ene naar de andere plek springen, en vormen (bijvoorbeeld cirkels) maken met zijn tenen.

Knoeiboelrating: 🧼🧼🧼

Benodigdheden

• Essentieel: afwasbare verf, papier
• Optioneel: lang vel papier (zoals slagerspapier)

Spelen met ijs

Nu je kind twee is, kan hij op nog meer leuke manieren spelen met ijs. Eenvoudige spelletjes zoals ijsblokjes overscheppen in een ander bakje zijn nog steeds leuk voor je kind, maar in deze fase kan hij zich ook al wagen aan complexere spelletjes met ijs. Met siliconen ijsblokjesvormen kunnen jullie perfect gevormde ijsblokjes in verschillende groottes maken – leuk om mee te experimenteren! En met een druppeltje voedselkleurstof in het water kun je de ijsblokjes een leuke kleur geven.

• Torens bouwen van ijsblokjes en zout. Rond de 31 maanden kunnen kinderen al beginnen met complexere constructies bouwen, zoals een brug van drie blokken en een toren van acht blokken. Een leuke uitdaging voor je peuter is om eens een toren van ijsblokjes te bouwen op een dienblad of ovenplaat. De koude, glibberige ijsblokjes zijn moeilijk op te stapelen, maar door ze eerst in wat zout te dippen (en even te wachten), worden ze plakkeriger en kun je er een mooie toren van bouwen!

Je kunt ook een touwtje op een ijsblokje leggen, het ijs besprenkelen met wat zout, en even wachten. Als je kind daarna het touwtje pakt, blijft het ijsblokje er – als het lukt – aan plakken. Tadaaa, een hangbrug! (Dit is een leuk maar uitdagend trucje, en er is veel geduld voor nodig 🙃)

Knoeiboelrating: 🧼

• Dino’s opgraven. Tussen de 24 en 30 maanden kan je kind misschien al een lepel tussen zijn duim en wijsvinger of middelvinger houden met zijn palm omhoog, net zoals wij het doen. Waarschijnlijk kan hij ook al een tandenborstel vasthouden en zijn eigen tanden leren poetsen. Deze nieuwe fijne motorische vaardigheden zijn perfect om dino’s op te graven! Bevries wat dinopoppetjes (en andere kleine dierenpoppetjes) in ijsblokjes (hier heb je misschien een grotere ijsblokjesvorm voor nodig) en geef je kind gereedschap om te gebruiken: tandenborstels, haarborstels, andere borsteltjes, sprayflessen met water, en eetstokjes. Het duurt even voor hij de diertjes kan bevrijden, en misschien moet je hem in het begin even op weg helpen.

Knoeiboelrating: 🧼

• Verven met bevroren verf. Vries wat afwasbare verf in (met een beetje water erbij). Je kunt er ijslollystokjes of tandenstokers insteken om een echte ‘verfkwast’ te maken. Als je wacht met het toevoegen tot de verf al gedeeltelijk bevroren is, blijft het ‘handvat’ op zijn plek. Je kunt ook de ijsblokjesvorm bedekken met een laagje huishoud- of aluminiumfolie en daar de stokjes of tandenstokers doorheen prikken. Zodra ze goed bevroren zijn, zet je ze eerst een paar minuten buiten de vriezer zodat je kind er makkelijker mee kan verven. Geef hem een groot vel papier om op te verven. Hij vindt het vast fascinerend om te zien hoe de textuur verandert en hoe de kleuren in elkaar overgaan wanneer de ijsblokjes beginnen te smelten!

Knoeiboelrating: 🧼🧼🧼

Benodigdheden

• Essentieel: ijsblokjesvorm, zout, kleine poppetjes om in te vriezen, een borsteltje, afwasbare verf, ijslollystokjes
• Optioneel: voedselkleurstof, touw, tandenborstels en andere borsteltjes, sprayfles, aluminiumfolie of huishoudfolie

Spelen met scheerschuim

Scheerschuim is niet duur, en het voelt heerlijk om er lekker in te knijpen en mee te spelen. Het wordt dan ook vaak gebruikt in zintuiglijke spelletjes. Dit zijn een paar leuke ideeën om met scheerschuim te spelen:

• Geef je kind op een warme dag een bus scheerschuim en een tuinslang (ingesteld op een zachte sproeifunctie) om mee te spelen. Dit kan naakt of in zwemkleding. Een harde ondergrond (oprit, stoep, of tegels) werkt voor deze activiteit het beste.

Knoeiboelrating: 🧼🧼🧼

• Maak zelf luchtige ‘verf’! Dit is een leuke manier om kunstwerkjes te maken, en je kind heeft zelf in de hand hoe vies hij het maakt. Gebruik verschillende kleuren. Voor iedere kleur heb je het volgende nodig: een half kopje scheerschuim, ¼ kopje lijm, 10 tot 15 druppels voedselkleurstof (of een lepel verf), en wat plastic zakjes. Meng alles behalve de kleurstof of verf in een grote kom kort door elkaar. Schep het mengsel over in aparte bakjes voordat je de kleurstof toevoegt.

Meng de kleurstof door de bakjes en giet wat ‘verf’ in een plastic zakje. Knip het uiteinde af, zodat je kind het zakje kan gebruiken als een spuitzak. Laat je kind op papier, karton, of een ander oppervlak verven. Je kunt ook een verfkwast of een knijpflesje gebruiken in plaats van een plastic zakje.

Knoeiboelrating: 🧼

• Maak een wasstraat met scheerschuim**. In principe heb je alleen speelgoedautootjes, scheerschuim, en wat verfkwasten nodig, maar je kunt ook extra’s toevoegen, zoals een plastic fles, een oude spons, en een schaar. Knip de onderkant van de plastic fles open en maak een opening in één kant (vergeet niet wat dikke tape langs de randen te plakken om je kind tegen scherpe randjes te beschermen). Zet de fles ondersteboven neer, knip de spons in dunne reepjes en plak de reepjes boven de opening aan de zijkant, zodat ze ervoor hangen.

Zet jullie wasstraat in een grote bak samen met de speelgoedautootjes, wat scheerschuim, en wat tandenborstels, en laat je kind genieten van de auto’s wassen!

Knoeiboelrating: 🧼🧼

Benodigdheden

• Essentieel: scheerschuim, lijm, voedselkleurstof of verf, plastic zakjes, speelgoedautootjes, borsteltje
• Optioneel: plastic drinkfles, spons, ducttape

Spelen met modder

Spelen met modder is tijdloos, en blijkt zelfs goed te zijn voor de hersenontwikkeling. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een bepaalde bacterie die voorkomt in modder (de Mycobacterium vaccae) het immuunsysteem versterkt en ervoor zorgt dat je lichaam het gelukshormoon serotonine aanmaakt.

Als je kind met modder speelt, verkent hij in hoeverre hij het prettig vindt om vies te worden, hoe modder werkt en zich gedraagt, en hoe hij zijn ideeën in de praktijk kan toepassen: wat gebeurt er als ik de modder tussen mijn vingers knijp?. Dit is ook een mooie kans om te oefenen met textuurwoorden, zoals slijmerig en plakkerig,en modder is ideaal voor de doen-alsof-spelletjes die je kind steeds interessanter begint te vinden. Spelen met modder is het perfecte zintuiglijke spel: je peuter gebruikt niet alleen tastzin, maar ook zicht (is de beker vol?), geur (waarom ruikt modder zo?), en gehoor (waarom klinkt het zo gek als ik modder op de grond gooi?)… maar hopelijk geen smaak 🙃.

Dit zijn een paar leuke ideeën om je peuter met modder te laten spelen:

• Als je in bent voor een creatief project ^†, kun je zelf een modderkeuken maken met hout, een zaag, en wat spijkers – maar het kan ook een stuk eenvoudiger. Als je een oude speelkeuken, een lege bloembak, of zelfs gewoon een open plekje in de tuin hebt, kun je zelf een modderkeuken maken voor je peuter. Je hebt alleen wat oud keukengerei nodig (muffinvormen, potten en pannen, soeplepels, eetlepels), en natuurlijk modder. Je kunt zand uit de tuin gebruiken of aarde kopen bij een kwekerij. Maak de aarde nat genoeg zodat het aan elkaar blijft plakken, maar niet zo nat dat het water ervan afdruipt.
• Maak een modderbeeld! Dit is een leuke, creatieve activiteit. Zorg dat de modder nat genoeg is om mee te kunnen bouwen. Als je nog wat strandspeelgoed hebt, kunnen jullie daar mooie kastelen, huizen, en wegen mee bouwen. Gebruik ook stenen, takjes, bladeren, eikels en andere dingen die jullie in de natuur vinden.
• Bouw samen met je kind de mooiste gebouwen met alleen een ijsblokjesvorm, wat modder, gras, zand, en water. Meng aarde en water door elkaar zodat je redelijk natte modder krijgt, voeg wat gras en een beetje zand toe, en schep het moddermengsel in de ijsblokjesvorm. Laat de ‘stenen’ een paar dagen drogen en haal ze eruit. Nu kan het bouwen beginnen! Laat jullie creativiteit de vrije loop, en gebruik wat natte modder om de stenen op elkaar te metselen.

Knoeiboelrating: 🧼🧼🧼🧼

Benodigdheden

• Essentieel: modder, oud keukengerei, ijsblokjesvorm, gras, zand
• Optioneel: timmergereedschap en voorwerpen uit de natuur zoals stenen, takjes, bladeren, en eikels

*Met dank aan Artful Parent voor het leuke idee.
**Met dank aan Paging Fun Mums voor de wasstraat met scheerschuim.
^† Ga naar de website van Hands On As We Grow om te ontdekken hoe je zelf een modderkeuken bouwt.

In this post