Vanaf welke leeftijd leren kinderen klokkijken?

“We gaan over twee minuten naar huis!” roep je naar je peuter op de glijbaan, of “over vijf minuten gaan we eten!”. Voor ons volwassenen draait het leven om uren, minuten, agenda’s, en klokken.

Maar zoals we maar al te goed weten, is dat voor kleine kinderen wel anders. Zelfs nog afgezien van het leren klokkijken is het verstrijken van tijd een bijzonder ingewikkeld concept. Kinderen doen er dan ook jaren over om dit écht te begrijpen.* Toch begrijpt je tweejarige peuter weliets van tijd, ook al lijkt dat misschien niet zo.

Je kind leert dat tijd altijd voorbijgaat, dat er ritmes en patronen in zitten, en dat er een ‘voor’, een ‘nu’, en een ‘na’ is. Met routines, volgordes, en tijdgerelateerde woorden kun je je peuter helpen de basis te leggen om dit complexe concept te leren begrijpen.

Zo kun je je kind helpen begrijpen wat tijd is:

Je tijdloze tweejarige peuter:

Zoals Carla Poole van Bank Street College of Education het verwoordt: “als je twee bent, heb je alle tijd van de wereld. Als je volwassen bent, heb je nooit tijd genoeg”. Probeer je kind zoveel mogelijk tijd te geven om een taakje zelfstandig te voltooien. Als ze bijvoorbeeld zelf haar schoenen uit wil trekken, kan dat zomaar eens tien minuten duren: eerst één schoen uittrekken, even rondlopen met één schoen aan, en uiteindelijk ook de andere schoen uittrekken wanneer je haar eraan herinnert. Ze heeft simpelweg geen haast!

Gebruik woorden als eerst, daarna, en als laatste:

Op deze leeftijd zijn kinderen afhankelijk van routines, waardoor ze al kennis hebben gemaakt met volgorde in het dagelijks leven. Je kind begrijpt bijvoorbeeld dat ze eerst in bad gaat, dan haar tanden poetst, dan haar pyjama aandoet, dan een boekje leest met papa of mama, en dan een slaapliedje krijgt voordat ze gaat slapen. Gebruik volgordewoorden om de volgende stappen te benoemen: “hierna gaan we je tandenborstel pakken”.

Visualiseer tijd:

Een visuele wekker is een goede manier om het verstrijken van tijd te koppelen aan iets concreets en zichtbaars. Op bijvoorbeeld de kleurenwekker, een zandloper, of een eierwekker kan ze zien hoe de minuten verstrijken. Door een visuele wekker te gebruiken, kun je haar ook helpen met overgangen en anticiperen. Je kunt de wekker bijvoorbeeld gebruiken om de minuten af te tellen tot er iets leuks gebeurt (zoals wanneer iemand op bezoek komt) of tot een activiteit klaar is.

Gebruik concrete cijfers:

Hoewel je kind pas jaren van nu het concept van verstreken tijd écht gaat begrijpen, kunnen jullie het nog steeds hebben over minuten en uren. Stel een wekker in op vijf minuten en zeg “de wekker gaat over vijf minuten af en dan gaan we onze schoenen aandoen”. Als jullie in de speeltuin zijn, is het goed om je kind consistent een bepaald aantal minuten van tevoren al te wijzen op dat jullie bijna gaan vertrekken. Zo help je haar begrijpen hoelang een bepaalde periode voelt, en bereid je haar tegelijkertijd voor op de overgang die eraan komt.

Begin met relatieve woorden gebruiken:

Je peuter gaat absolute woorden zoals ‘half drie’ pas over een paar jaar begrijpen, maar relatieve woorden zoals ‘vandaag’, ‘gisteren’ en ‘bijna’ beginnen steeds meer betekenis te krijgen voor haar. Misschien begint je kind wel te verwijzen naar gebeurtenissen uit het verleden met ‘gisteren’; dit is normaal en laat zien dat ze de relatieve aard aan het verkennen is.

Lees boekjes over tijd:

Wanneer je voorleest over gebeurtenissen die in een bepaalde volgorde plaatsvinden, help je je peuter beter begrijpen dat tijd een volgorde van gebeurtenissen is. Met boekjes over routines, schema’s, en het verstrijken van tijd kun je dit complexe onderwerp echt tot leven laten komen voor je kind.

*De begrippen ‘voor’ en ‘na’ gaat je kind pas rond de vier jaar echt begrijpen, en pas rond de leeftijd van zeven begrijpt ze net zo goed als volwassenen wat de woorden gisteren, vandaag, en morgen betekenen. Kinderen gebruiken zulke tijdgerelateerde woorden vaak al jaren voordat ze echt begrijpen wat deze woorden inhouden.

Dit zijn onze favoriete boekjes over tijd voor jonge kinderen:

Please, Baby, Please by Spike Lee and Tonya LewisLee

Count the hours as mama and baby go about their day.

What’s the Time, Mr. Wolf? by Annie Kubler

Each hour brings something new for Mr. Wolf in this fun finger-puppet tale, with a digital and analog clock on each page.

The Grouchy Ladybug by Eric Carle

Follow the grouchy ladybug as she goes on a journey exploring time, size, and what it means to be a good friend in this Eric Carle classic.

Cluck o’Clock by Kes Gray

A day on the farm with Collin the rooster as he tracks time with rhymes from dawn to dusk—find out what goes on in the henhouse after dark!

A Second, a Minute, a Week with Days in It: A Book About Time by Brian P. Cleary and Brian Gable

From seconds to decades, this book counts up and then down building on the concepts of time.

In deze blog

De Uitpluizer Speelkit

Je peuter werkt nu hard aan zijn executieve vaardigheden die belangrijk zijn voor alles – van het beheersen van zijn gedrag tot het plannen van een toekomstige taak, en zelfs voor creativiteit. Deze Speelkit ondersteunt deze natuurlijke nieuwsgierigheid.

Learn more